De Wijkagent
De verbinder tussen de burger en de politie
Het Nederlandse Politiekorps, de organisatie die garant staat voor de leefbaarheid en veiligheid in onze samenleving. Dag en nacht staan ze voor ons klaar, maar worden de laatste tijd steeds vaker bedolven onder negatieve media-aandacht en kritiek vanuit de samenleving. Hierbij spelen de onderwerpen repressie en politiegeweld een grote rol. Maar is al deze kritiek eigenlijk wel terecht? Of raakt juist de zorgzame rol van de politie de laatste jaren steeds meer onderbelicht.
De politie heeft de afgelopen jaren steeds vaker te maken met negatieve media-aandacht, toenemende kritiek en een groeiende wederkerigheid vanuit een deel van de bevolking. Wat is hiervan de oorzaak, en is deze kritiek eigenlijk wel terecht?
Om dit goed te kunnen begrijpen, is het van groot belang om te weten hoe de politieorganisatie in elkaar zit en hoe deze functioneert. Binnen de politietaken zijn er namelijk verschillende rollen te onderscheiden. De belangrijkste taak van de politie is het beschermen van de samenleving. Dit houdt in dat de politie zich inzet om verstoringen of bedreigingen van de openbare orde zoveel mogelijk te voorkomen, of als dat nodig is te beëindigen.
Bij het beschermen van de openbare orde en veiligheid probeert de politie altijd zodanig op te treden dat de situatie zo min mogelijk schade aanricht voor de samenleving. Zwaar of gewelddadig optreden wordt daarbij zoveel mogelijk vermeden en is enkel aan de orde in zeer uitzonderlijke situaties waarin de openbare orde of veiligheid ernstig in gevaar komt.
Met andere woorden: het is de taak van de politie om de samenleving zo rustig en zorgvuldig mogelijk te beschermen, maar in sommige gevallen zijn zij genoodzaakt om zwaardere maatregelen te nemen, waaronder het toepassen van geweld. En juist dat aspect schiet bij een deel van de bevolking en de media vaak in het verkeerde keelgat.
Naast de onderdrukkende en repressieve rol, vervult de politie ook zeker een verzorgende en ondersteunende functie binnen de samenleving. In deze rol richt de politie zich op het bevorderen van het welzijn, de leefbaarheid en de zorg voor de burgers.
Toch blijft juist deze kant van het politiewerk in de media en in politieke discussies steeds vaker onderbelicht. Het gevolg hiervan is dat er een eenzijdig en vertekend beeld ontstaat van de politie als organisatie. Steeds vaker wordt de politie neergezet als een instantie die zich tegen de bevolking keert en zich uitsluitend bezighoudt met controle en bestraffing.
Dat het vertekende beeld van de politie niet strookt met de werkelijkheid, blijkt vooral uit het werk van de wijkagenten binnen de samenleving. Wijkagenten zijn speciaal opgeleid om juist deze verzorgende en ondersteunende rol van de politie te vervullen, en zetten zich hier dan ook dagelijks voor in. Zij onderscheiden zich duidelijk van de ‘reguliere’ agenten door hun toegankelijkheid en vertrouwde aanwezigheid voor de bewoners in de wijk. Dagelijks onderhouden zij contact met inwoners, en overleggen zij over de problemen en obstakels die in de buurt worden ervaren.
Juist door hun zichtbaarheid en benaderbare houding dragen wijkagenten in belangrijke mate bij aan het vertrouwen en de samenwerking tussen de politie en de burgers. En dit vertrouwen vormt de essentiële basis voor een veilige, leefbare en goed functionerende samenleving.
Om een duidelijker beeld te geven van deze zorgzame rol van de politie is wijkagent Rudy Dubbeldam een langere tijd gevolgd. Rudy is een wijkagent met jarenlange ervaring wijkagent in Aarlanderveen, Zwammerdam en Boskoop. Waarom Rudy wijkagent is geworden? Dat is voor hem geen moeilijke vraag: ‘’ Het directe contact met de bewoners trekt mij echt aan, zeker ook als het wijken zijn met bekende en langdurige problemen is het een uitdaging!’’
Tijdens de diensten van wijkagent Rudy wordt al snel duidelijk waar hij de nadruk op legt in zijn werk: contact. Niet alleen met bewoners, maar ook met organisaties, bedrijven en buurthuizen in de wijk. Dat contact en de diepere connectie vormt volgens Rudy zelf het belangrijkste verschil tussen zijn werk als wijkagent en dat van een reguliere agent.
Gedurende zijn dienst bezoekt Rudy onder andere personen van wie bekend is dat er problemen spelen. “Door het contact met hen te onderhouden, weet je altijd wat er leeft en hoe je daarop kunt inspelen. Zo ben ik degene die de signalen opvangt en daardoor weet waar de problematiek zich bevindt” legt hij uit.
Daarnaast is Rudy voor veel wijkbewoners het eerste aanspreekpunt wanneer zij ergens mee zitten. Doordat hij benaderbaar is en openstaat voor overleg, is de drempel om problemen te melden een stuk lager. Dit stelt hem in staat om beter zicht te houden op wat er speelt in de wijk.
Bij meldingen gaat Rudy dan ook regelmatig persoonlijk langs om in gesprek te gaan met bewoners. Vaak is dat gesprek vrijblijvend, zodat mensen hun verhaal kwijt kunnen en er samen gekeken kan worden naar een mogelijke oplossing.
Buiten het contact met de bewoners in de buurt, neemt Rudy als wijkagent ook de taak op zich op nauw in contact te blijven met de bedrijven en organisaties in de omgeving. Volgens hem is het contact met deze bedrijven en organisaties minstens zo belangrijk als het contact met de bewoners. ‘’Een bedrijf is net als een bewoner een goede informatiebron die weet wat er speelt onder de bewoners. Daarnaast hebben bedrijven ook vaak camera’s hangen die kunnen helpen bij sporenonderzoek. Het is geweldig wanneer je via één druk op je telefoon snel camerabeelden kan hebben waardoor een straatroof in de wijk snel opgelost kan worden.’’, legt Rudy uit in een gesprek.
Naast zijn verbindende rol en het onderhouden van contacten in de wijk, houdt wijkagent Rudy zich ook intensief bezig met de veiligheid en leefbaarheid in de buurt. In zijn werkgebied is er sprake van aanzienlijke drugscriminaliteit, waardoor hij dagelijks betrokken is bij het opsporen en bestrijden van deze problematiek waarbij hij zijn contacten uit de wijk goed kan gebruiken. Rudy beperkt zich niet tot alleen het onderzoek naar criminele activiteiten. Hij richt zich ook op de negatieve gevolgen die drugscriminaliteit heeft voor de omgeving en de bewoners. Zo signaleert hij onder andere plekken waar veel drugs wordt gebruikt of waar regelmatig drugsafval wordt aangetroffen.
In samenwerking met onder andere de gemeente werkt Rudy actief aan het beperken van deze overlast. Op die manier draagt hij bij aan het terugdringen van de schadelijke impact van drugscriminaliteit op de veiligheid en leefbaarheid in de wijk.
De verschillende vormen van problematiek in de wijk hebben niet alleen invloed op de veiligheid en leefbaarheid, maar ook op het gedrag en de ontwikkeling van opgroeiende jongeren. Daarom richt wijkagent Rudy zich in zijn werk nadrukkelijk ook op deze groep. Hij legt uit dat hij niet alleen zichtbaar wil zijn in de wijk zelf, maar ook actief is op sociale media. Dit vergroot zijn herkenbaarheid en helpt hem om een betere band op te bouwen met bewoners en vooral met jongeren. Daarnaast worden er in het buurthuis regelmatig jongerenactiviteiten georganiseerd, waarbij Rudy actief betrokken is en ook zelf meedoet. Door deze informele en laagdrempelige manier van contact ontstaat er een vertrouwensband tussen de jongeren, de buurtbewoners en de politie. Op deze manier wordt de afstand tussen jongeren en de politie verkleind, en blijft de negatieve invloed van de problematiek in de wijk op jongeren zoveel mogelijk beperkt.
Het werk van wijkagenten, zoals Rudy, laat zien dat de politie meer is dan alleen een bestraffende en controlerende instantie. De combinatie van een zorgzame en repressieve rol is essentieel voor een veilige en leefbare samenleving. Door dichtbij de bewoners te staan en vertrouwen op te bouwen, vormen wijkagenten de brug tussen politie en gemeenschap. Zo ontstaat er niet alleen veiligheid door handhaving, maar vooral door betrokkenheid en samenwerking.
Niels Ebbenhorst
Jorden van der Zwan
De afgelopen periode hebben wij, Niels en Jorden, ons verdiept in de maatschappelijke rol van de politie. We wilden niet alleen de theorie bestuderen, maar ook de praktijk ervaren. Daarom liepen we mee met wijkagent Rudy Dubbeldam, wat ons veel inzichten gaf. Door onze fotografische vaardigheden te combineren met de opgedane kennis, maakten we een sterke fotoreportage over de zorgzame rol van de wijkagent. Kortom, we kijken terug op een leerzaam en boeiend project.