Zeehonden in de verrekijker
Het strand in IJmuiden oogt grauw op woensdagochtend. Het is fris op het strand, met een harde wind die tegen ons in blaast. Dave de Koning, vrijwilliger bij Stichting ReddingsTeam Zeedieren (RTZ), heeft net een melding ontvangen: bij de pier zou een zeehond liggen.
Dave is ongeveer 25 jaar geleden begonnen als vrijwilliger bij RTZ. Zij zijn actief in het redden van zeedieren langs de Nederlandse kust, waarbij ze op meldingen reageren, dieren naar opvangcentra brengen en dode dieren teruggeven aan de natuur. Ze geven daarnaast voorlichting om mensen bewust te maken van het belang van natuurbescherming en hoe om te gaan met zeedieren
Wilde dieren, geen knuffeldieren
Dave stapt in de 4×4 en rijdt het strand over richting de pier. Een rechte lijn zit er niet in: het mulle zand dwingt hem voortdurend te corrigeren. Bovendien slingert hij om wandelaars, spelende kinderen en loslopende honden heen. Tegelijk moet hij zijn snelheid erin houden, als hij te langzaam rijdt, zakt hij weg in het zand.
Even later rijdt Dave de lange pier op. Twee kilometer steekt de pier de zee in, een smalle streep van grijs beton en donker steen. Bij de aangegeven locatie stopt hij de auto. We stappen voorzichtig uit. “Als je te veel lawaai maakt, kan de zeehond schrikken en verdwijnen,” fluistert Dave.
Tussen de rotsblokken door zoeken we naar beweging. Dan zien we hem: een kleine zeehond, liggend op een betonblok onderaan de pier. Het is duidelijk nog een jong dier. “Er leven twee soorten zeehonden in Nederland,” legt Dave uit. “De gewone zeehond en de grijze zeehond. Die laatste wordt groter en kan ook agressiever zijn.” Hij pakt zijn telefoon en maakt een paar foto’s van het dier. Deze zeehond oogt gezond. “Waarschijnlijk ligt hij gewoon te rusten. Gelukkig niks aan de hand,” zegt Dave. Maar dat is niet altijd het geval. “Soms komen we te laat. Eén keer zat er iemand op een zeehond voor een foto.” Hij schudt zijn hoofd vol ongeloof. “Mensen vergeten dat het wilde dieren zijn. Zeker grijze zeehonden kunnen zich verdedigen en hard ook.”
De reis
Het personeel op de boot maakt de trossen los, waarna de kapitein de motor start. De tocht kan beginnen. De boort vaart richting de zandbanken en iedereen op de boot straalt van enthousiasme. Vele mensen lachen en kletsen erop los. De boot neemt veel oppervlakte van het water in en vaart langs een smalle dijk waar mensen fietsen. Alsof hij ervoor gemaakt is, schuift het schip als een puzzelstuk de sluis in. Het is millimeterwerk, maar het past. De tocht wordt voortgezet en vaart de Oosterschelde op. De golven op de Oosterschelde zijn nauwelijks voelbaar op de boot en breken uiteen tegen de zijkant van de boot. De bemanning roept om dat de zandbanken in zicht zijn en de eerste camera’s worden uit rugzakken tevoorschijn gehaald.
Zeehonden in zicht
Het grote schip valt stil en mensen verplaatsen zich naar de voorkant van het brede dek. De zeehonden liggen te zonnen en storen zich niet aan de boot. Het personeel van de boot geeft als boodschap mee om muisstil te zijn om zo de zeehonden niet te verstoren. Een paar volwassenen roepen enthousiast: “Ik wil er eentje meenemen!” en “Kijk wat schattig!”. Het imago van de zeehond staat als schattig en lief bekend, maar veel mensen op deze boot begrijpen niet dat een zeehond ook agressief kan zijn. Veel toeristen vormen daarom ook een bedreiging voor de zeehond. De zomerperiode is een trieste periode voor de zeehond. De bemanning vertelt door de speakers in drie verschillende talen, Nederlands, Duits en Engels, dat de zeehondenpups vooral in de zomer geboren worden. Veel van deze pups raken hun ouders kwijt en worden daarom huilers genoemd. De boot komt dichter bij de zandbank en een paar beesten verplaatsen zich dan ook verder op de zandbanken. De boot ligt echter op een afstand van tientallen meters en mensen mompelen of de boot niet dichterbij kan.
Een dagje uit
Deze zorgen verdwijnen als sneeuw voor de zon wanneer mensen hun portemonnee tevoorschijn halen als personeel vraagt wat zij willen eten. Er ligt een bruine menukaart op de picknicktafels te rusten en de eerste bitterballen verschijnen op de tafels. De boottocht is een echt dagje uit voor verschillende toeristen die nog nooit in Zierikzee zijn geweest. Het draait hierbij niet alleen om het vinden van zeehonden, maar ook om de lunch die wordt geserveerd. Het is dan ook een verdienmodel voor verschillende bedrijven. Naast een uitgebreide lunch kun je ook souvenirs kopen van verschillende zeedieren, zoals van een krab of van de zeehond. Het geld wordt uitgewisseld en de laatste selfies met de zeehonden die op de zandbank liggen, worden gemaakt. De boot draait en keert na anderhalf uur varen terug richting de haven. De motor bromt zacht en de toeristen bespreken de tocht met elkaar na. Mensen zijn in extase nu ze de zeehonden hebben gezien en kunnen met een opgelucht gevoel naar huis. De loopplank wordt weer neergelegd en tientallen mensen stappen de boot af. Voor de toeristen is dit een dag om nooit te vergeten, maar voor de zeehond is dit een dag als zovelen.
